Son yıllarda işletmelerin çevresel sürdürülebilirlik hedeflerine yönelik olarak yeşil yönetim uygulamalarını benimsemeleri, hem çevreye duyarlılık hem de işletme performansı açısından önemli faydalar sağlalıyor. Peki Neden?
Dünya genelinde iklim değişikliği, doğal kaynakların tükenmesi ve çevre kirliliği gibi sorunların artması, işletmelerin çevreye olan sorumluluklarını artırmış durumda. İşletmeler yalnızca kar odaklı yapılar olmaktan çıkıp, topluma ve çevreye karşı sorumlu kurumlar haline gelmeye başladı. Bu bağlamda, yeşil yönetim uygulamaları, işletmelerin çevresel sürdürülebilirliği destekleyen politika, strateji ve uygulamalarının bir bütünü olarak ele anıyor.
Yeşil yönetim sadece işletmelerin çevresel etkilerini azaltmakla sınırlı kalmyor; aynı zamanda çalışanların tutum ve davranışlarını etkileyerek, örgüt içinde çevre dostu bir kültürün oluşmasına da katkı sağlıyor. Çalışan davranışları üzerindeki bu etkiler, işletmelerin rekabet avantajı elde etmesinde de kritik bir rol oynuyor.
Yeşil Yönetim Uygulamaları ve Unsurları
Yeşil yönetim uygulamaları genellikle işletmelerin çevreye duyarlı bir strateji oluşturmasını sağlar.
1. Yeşil İnsan Kaynakları Yönetimi (YİKY):
Yeşil İKY, çalışanların çevreye duyarlı davranışlar sergilemesini teşvik eden uygulamalardır. Bu uygulamalar arasında çevre dostu işe alım süreçleri, çalışanlara yönelik çevresel farkındalık eğitimleri, performans değerlendirme süreçlerinde çevreye duyarlı kriterlerin eklenmesi ve ödüllendirme sistemleri yer alır.
2. Enerji ve Kaynak Yönetimi:
İşletmelerin enerji tasarrufu sağlamak, atıkları azaltmak ve yenilenebilir enerji kaynaklarını kullanmak için uyguladığı politikalardır. Bu tür uygulamalar, hem çevresel hem de mali faydalar sağlar.
3. Yeşil Tedarik Zinciri Yönetimi:
Yeşil tedarik zinciri yönetimi, sürdürülebilirlik kriterlerini tedarikçilerden başlayarak üretim, dağıtım ve geri dönüşüm süreçlerine kadar entegre etmeyi içerir.
4. Yeşil İnovasyon ve Teknoloji:
Çevre dostu ürün ve süreçlerin geliştirilmesini amaçlayan yenilikçi yaklaşımlar, hem çevresel hem de ekonomik sürdürülebilirliği destekler.
Yeşil Yönetim Uygulamalarının Çalışan Davranışlarına Etkileri
1. Örgütsel Vatandaşlık Davranışı (ÖVD)
Yeşil yönetim uygulamaları, çalışanların iş yerinde gönüllü olarak çevreye duyarlı davranışlar sergilemelerini teşvik eder. Örgütsel vatandaşlık davranışı (ÖVD), çalışanların resmi görev tanımlarının ötesinde, gönüllü olarak örgüte katkı sağlayan tutum ve davranışlarını ifade eder. Çevre dostu bir iş kültürü, çalışanların atık yönetimi, enerji tasarrufu gibi inisiyatifler üstlenmesini destekler.
Örnek olarak çalışanların ofislerde ışıkları kapatması, kağıt israfını önlemesi veya geri dönüşüm kutularını düzenli kullanması gibi davranışları gösterebiliriz.
2. Çalışan Bağlılığı
Çevreye duyarlı uygulamalar, çalışanların işletmeye olan bağlılığını artırır. Çalışanlar, çevresel duyarlılık sergileyen işletmeleri daha anlamlı ve değerli görerek, duygusal bağlılık geliştirir. Bu durum, çalışanların iş yerinde daha motive ve verimli olmasını sağlar.
Yapılan araştırmalar bu çalışmaların, çevresel sürdürülebilirlik politikalarının çalışanların iş tatminini ve bağlılığını artırdığını göstermektedir.
3. İşten Ayrılma Niyeti
Yeşil yönetim uygulamaları, çalışanların işten ayrılma niyetini azaltır. Çevre dostu politikalar, çalışanların işletme ile özdeşleşmesini sağlayarak, uzun vadeli çalışma eğilimini artırır. Çevresel sorumluluk sergileyen işletmelerde çalışanlar, yalnızca maddi değil, manevi tatmin de elde ederler.
4. Yeşil Yaratıcılık ve İnovasyon
Yeşil yönetim uygulamaları, çalışanların yaratıcılık ve inovasyon kapasitelerini artırır. Çevre dostu hedefler, çalışanları daha sürdürülebilir çözümler üretmeye teşvik eder. Örneğin, çevre dostu ürün geliştirme süreçlerinde çalışanlar daha proaktif ve yaratıcı bir şekilde katılım sağlar.
Uygulama Örnekleri
1. Google
Google, enerji verimliliğini artırmak ve karbon ayak izini azaltmak için yenilenebilir enerji projelerine yatırım yapmaktadır. Çalışanlarını sürdürülebilirlik projelerine dahil ederek, onların çevresel farkındalıklarını artırmayı hedeflemektedir.
2. IKEA
IKEA, sürdürülebilir mobilya üretimi ve geri dönüştürülebilir malzemelerin kullanımını desteklemektedir. Çalışanlarına yönelik çevre bilinci eğitimleri düzenleyerek, iş yerinde yeşil davranışların benimsenmesini sağlamaktadır.
Yeşil yönetim uygulamaları, yalnızca çevresel sürdürülebilirliği desteklemekle kalmaz, aynı zamanda çalışan davranışlarını olumlu yönde etkileyerek işletme performansını artırır. Çalışan bağlılığını güçlendiren, örgütsel vatandaşlık davranışını teşvik eden ve yeşil yaratıcılığı destekleyen bu uygulamalar, işletmelerin rekabet avantajını artırmasında önemli bir rol oynar.
Öneriler:
1. İşletmeler, yeşil yönetim uygulamalarını stratejik bir öncelik haline getirmeli ve çalışanlarını bu sürece dahil etmeliler
2. Yeşil insan kaynakları yönetimi politikalarıyla, çevresel farkındalık çalışanların tüm kariyer süreçlerinde desteklenmeli
3. İşletmeler, çalışanlarının çevresel inisiyatiflere katılımını teşvik eden ödüllendirme sistemleri oluşturmalılar
Kaynaklar
• Renwick, D. W., Redman, T., & Maguire, S. (2013). Green HRM: A review and research agenda. International Journal of Management Reviews, 15(1), 1-14.
• Daily, B. F., & Huang, S. (2001). Achieving sustainability through attention to human resource factors in environmental management. International Journal of Operations & Production Management, 21(12), 1539-1552.
• Dergipark Akademik Makaleler.
• ISAR Journal of Business and Economics.
Comments